«نسبت» فلسفه سیاسی فارابی با تفکر یونانی، باور دینی و بحران زمانه
نویسندگان
چکیده
افزون بر بررسی های تاریخی، سه خوانش از اندیشه سیاسی فارابی صورت پذیرفته است: یکی در نسبت اندیشه این فیلسوف با تفکر یونانی، دوم در نسبت میان فلسفه و دیانت و بهویژه دین اسلام و سوم، توضیح اندیشه فارابی در نسبت با بحران( هایی) که فارابی با آن روبهرو بوده است. بر این سه خوانش دو نقد وارد است: خوانش اول و دوم، خوانش هایی تفسیری هستند که عنصر هویت و تمایز «خود و دیگری» بر وجه علمی آنها سایه افکنده است و در نتیجه، هر پژوهشگری متناسب با صبغه هویتی خود، از یکسو، در جهت تبیین و شرح غلبه جهان بینی یونانی بر آرای فارابی یا درنوردیدن فضای یونانی تلاش کرده است و از دیگر سو، به نسبت تعلق یا عدم تعلق خاطر پژوهشگر به دین و دینداری، کوشیده است نسبت فلسفه او با دین و بهویژه نبوت و امامت اثبات یا رد شود. خوانش هایی نیز که در پی توضیح اندیشه فارابی بر اساس نظریه بحران هستند، با این نقد جدی مواجهاند که بهرغم زمینه محور بودن، داده هایی کافی برای استناد در اختیار ندارند و بیشتر در حد گمانه زنی علمی شمرده می شوند. در این مقاله به دیدگاه هایی میپردازیم که نسبت فلسفه سیاسی فارابی را با «یونان»، «اسلام» و «بحران اجتماعی زمانه اش» بسط داده اند. پژوهش حاضر نه جامع است و نه مانع؛ بلکه تنها، گریزی به این بحث است که چهبسا بتوان خوانش موجّه تر و منسجم تری از اندیشه های فارابی ارائه داد که کمتر ایدئولوژیک و کمتر هویت مند و در مقابل، بیشتر مستند و منسجم باشد. چنین خوانشی می تواند جهان اسلام را در مواجهه با مشکلات و چالش های پیش رو یاری رساند.
منابع مشابه
اشتراوس و بازخوانی فلسفه سیاسی فارابی بهعنوان راهحل بحران جدید غرب: متن، تفسیر و نقد
The twentieth century, with two bloody global wars and numerous killings, brought thinking about the West's new crisis about to the center of thought, a crisis whose backgrounds, according to some, should be sought in the existing political thought. Leo Strauss was among the philosophers who attempted to present a plan of a Western crisis or, in his words, a new-era crisis from the perspective ...
متن کاملنظریههای وحی در فلسفه سیاسی فارابی
هدف این پژوهش، بررسی نظریههای وحی در فلسفهی سیاسی فارابی است و به این پرسش پاسخ میدهد که نظریه (یا نظریههای) فارابی دربارهی وحی چیست و چگونه این پدیده را تحلیل میکند؟ مدعای مقاله آن است که فارابی نظریههای متعدد و متفاوتی دربارهی وحی دارد. در این مقاله از روشهای استقرایی، تحلیلی و مقایسهای برای پژوهش در آثار فارابی استفاده شده و به این نتیجه رسیده است که وحی، موضو...
متن کاملواکاوی مفاهیم «ملة» و «فلسفه» در تفکر فارابی
بعد از آنکه فلسفه وارد جهان اسلام شد متفکران مسلمان در ارتباط بین فلسفه و دین مواضع مختلفی اتخاذ کردند. برخی فلسفه را ترک کرده و به تحقیر آن پرداختند و برخی نیز فلسفه را بر دین ترجیح دادند. اما فیلسوفی مانند فارابی نظام فلسفی نوینی را بنیان نهاد که در آن، بین فلسفه و دین جمع شده و تعارض میان آنها مورد انکار قرار گرفت. او برای تبیین هر چه بهتر نسبت بین فلسفه و دین و هماهنگ سازی و جمع این دو به و...
متن کاملسلسلهمراتب استخدام و استعباد در مدینه (در فلسفه سیاسی فارابی)
فلسفه سیاسی فضیلتمحور، جهت تحقق سعادت فردی و جمعی، تعاطی برخی از مقولات اجتماعی را پیشفرض میگیرد. در میان سنت فکر فلسفی اسلامی، فارابی در منظومه فلسفه سیاسی خود، علاوه بر مدینه و ریاست آن به دوستی مدنی، عدالت و تعاون نیز پرداخته است این سه مقوله ارتباط تنگاتنگ با یگدیگر دارند. بررسی اندیشه سی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسیجلد ۱۸، شماره شماره ۷۲- زمستان ۹۴، صفحات ۷-۲۲
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023